Van Bevrijdingsfestival tot Rotterdam Rave: in Rotterdam is het festivalseizoen in volle gang. Wie weleens in het publiek staat, weet dat festivals veel geluid produceren. Hoe houd je geluidsoverlast binnen de perken en voorkom je gehoorschade als concrete wetgeving ontbreekt? DCMR Milieudienst Rijnmond en GGD Rotterdam-Rijnmond werken via een integrale aanpak nauw samen met de gemeente en andere partijen.
Hij is net terug van het Kralingse Bos Festival. En binnenkort staat het Boothstock Festival op het programma. Jaco van der Zwaal pakt als milieu-inspecteur bij DCMR Milieudienst Rijnmond regelmatig een festival mee. Maar níet om te feesten. “Als een van de tien milieu-inspecteurs controleer ik of organisatoren zich houden aan geluidsvoorschriften en geluidsnormen uit de vergunning.”
Een complex geheel
Bij het toezicht op festivals zijn veel partijen betrokken. In de regio Rotterdam richt DCMR Milieudienst Rijnmond zich op het geluidstoezicht. Zaken als brandveiligheid, verkeer, zorg, veiligheid en afval liggen in handen van diensten binnen de gemeente. GGD Rotterdam-Rijnmond richt zich op de gezondheid van de festivalbezoekers. Ze adviseert de gemeente bij de verlening van vergunningen over hygiënemaatregelen en over de opzet van het terrein om gezondheidsrisico’s te verkleinen. De GGD werkt op haar beurt samen met de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (Ghor). Die instantie regelt alles rondom medische zorg en ziet er bijvoorbeeld op toe dat festivals gehoorbescherming aanbieden. De Directie Veiligheid van de gemeente coördineert het contact tussen al deze partijen.
Gevoelig voor geluid
Festivalorganisatoren doen in de voorbereidende fase van het festival zelf een geluidsonderzoek, vertelt Van der Zwaal. “Het onderzoek is onderdeel van de vergunningaanvraag bij de gemeente. De organisator berekent het verwachte geluidsniveau in verschillende situaties en omstandigheden tijdens het evenement. De gemeente schakelt DCMR Milieudienst Rijnmond in voor de analyse en beoordeling van dat onderzoek. Op basis van dat onderzoek en de locatie van het evenement stellen wij het maximaal toelaatbare geluidsvolume vast waar de festivalorganisator zich aan moet houden. Hoeveel decibellen dat precies zijn, ligt aan de locatie. Voor elke plek zijn maximale geluidsniveaus vastgesteld. Dicht bij een ziekenhuis is dat niveau bijvoorbeeld lager. Verder hangt het af van het aantal bezoekers: komen er veel mensen, dan moet je meer geluid produceren om iedereen te bereiken.”
Checking 1, 2, 3
Tijdens het festival houdt Van der Zwaal in de gaten of het geluid binnen de afgesproken normen blijft. “Ik controleer alles uit de vergunning: staan de geluidsmeters op het festival goed afgesteld, zijn de podia in de goede richting opgebouwd? Ook doe ik de eerste geluidsmetingen.” Vervolgens werkt hij thuis verder: “Via een online systeem houd ik alles in de gaten. Bijvoorbeeld het geluidsniveau bij bepaalde vaste meetpunten, zoals woningen in de buurt. En ik houd de meldingen van geluidsoverlast bij die bij DCMR Milieudienst Rijnmond binnenkomen. Lopen die op, dan overleg ik met de hoofdgeluidstechnicus van het festival, die verantwoordelijk is voor alle geluidsgerichte activiteiten op het terrein. Soms kunnen ze geluidsfrequenties aanpassen, zodat bepaalde tonen verzacht worden.”
“Festivalorganisatoren werken goed mee aan de naleving van geluidsnormen.”
De meeste organisatoren werken goed mee, merkt Van der Zwaal. “Ze willen hun publiek een mooie ervaring geven, zodat ze het jaar erop weer terugkomen.” Werkt een organisator niet mee, dan schakelt Jaco met de gemeente. “DCMR Milieudienst Rijnmond heeft geen handhavingsbevoegdheid bij een evenement. Wanneer de organisator niet doet wat hij volgens ons moet doen, adviseren we onze contactpersoon bij de gemeente. Het is dan aan de gemeente om actie te ondernemen.”
Samen tegen gehoorschade
DCMR Milieudienst Rijnmond houdt toezicht op de geluidsnormen, GGD Rotterdam-Rijnmond werkt aan de preventie van gehoorschade. Waar DCMR Milieudienst Rijnmond uitgaat van regels en voorschriften, zet de GGD meer in op afspraken maken, bewustwording creëren en partijen stimuleren en motiveren. “In de wet zijn geen geluidsnormen en maximale geluidsniveaus vastgelegd om bezoekers te beschermen tegen gehoorschade”, vertelt Kelly Coenen. Ze is medisch milieukundige bij GGD Rotterdam-Rijnmond en adviseert de gemeente over gezondheidsbeleid en -risico’s.
“We werken met veel partijen samen om gehoorschade te voorkomen.”
“In plaats van wettelijke normen gebeurt dit aan de hand van het Convenant Preventie Gehoorschade. Daarin hebben partijen uit de muzieksector en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) afspraken gemaakt. Zoals over maximale geluidsniveaus, gehoorbescherming aanbieden en festivalbezoekers voorlichten over risico’s.” Onder de aangesloten partijen zijn onder andere de Koninklijke Horeca Nederland, Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals, Vereniging van EvenementenMakers, Vereniging voor Podiumtechnologie en GGD GHOR.
Steeds eerder gehoorschade
Het convenant is echter niet bindend. Partijen zijn dus niet wettelijk verplicht om zich aan de afspraken te houden. Bovendien zijn niet alle organisaties uit de muziekindustrie aangesloten. Maar de wil om samen te werken en gehoorschade te voorkomen is er wel, vertelt Coenen. “Onlangs ondertekenden Koninklijke Horeca Nederland en de Vereniging voor Podiumtechnologie het convenant. Daarmee zijn nu bijvoorbeeld ook cafés, discotheken, clubs en geluidstechnici aangesloten.”
“Jongeren hebben steeds eerder last van gehoorproblemen.”
Dat is maar goed ook, want gehoorschade treedt op steeds jongere leeftijd op, ziet Coenen. “Het begint vaak met een piep in je oor na een optreden. Wanneer je vaak wordt blootgesteld aan hard geluid, kan dat zorgen voor blijvende gehoorschade. Denk aan een blijvende piep, ruis of overgevoeligheid voor geluid. Vanuit de GGD stimuleren en motiveren we alle betrokkenen om maatregelen te nemen. Zo stimuleren we de gemeente om bepaalde regels op te nemen in hun evenementenbeleid. In Rotterdam staat daar nu bijvoorbeeld in dat een organisator gehoorbescherming moet aanbieden met muziekfilter en een minimale demping van 15 decibel, maar er is nog geen geluidslimiet opgenomen om bezoekers te beschermen. Het zou mooi zijn als de gemeente hier iets over opneemt in het evenementenbeleid.”
Veilig genieten
In het convenant is ook afgesproken dat muziek niet langer dan een kwartier boven de 103 decibel uit mag komen. De Gezondheidsraad adviseerde in 2023 zelfs om het maximale geluidsniveau op locaties met versterkte muziek te verlagen naar 100 decibel, maar dat advies is nog niet overgenomen. Coenen: “Drie decibel minder klinkt als weinig, maar in de praktijk betekent het een halvering van de geluidsintensiteit. Gelukkig willen steeds meer partijen uit de muziekindustrie mensen veilig van muziek laten genieten en gehoorschade voorkomen.” Ook Jaco merkt dat. “Ik kom steeds meer geluidtechnici tegen die vinden dat muziek niet op z’n hardst hoeft te staan. Zij proberen een paar decibel onder de geluidsnorm voor het publiek te blijven, zonder dat het ten koste gaat van de beleving van het publiek. Daar zijn we heel blij mee.”
