Gokkers die zichzelf beschermen tegen hun problematische gokgedrag. Het kan door zich in te schrijven in Cruks: een database met gegevens van mensen die uitgesloten zijn van kansspelen met een hoog risico. Maar dan moeten gokkers die wél kunnen vinden. De Kansspelautoriteit onderzocht hoe ze de database bekender kunnen maken.
Wie in het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks) staat, heeft geen toegang (meer) tot gokwebsites en krijgt ook geen toegang tot een casino of speelautomatenhal. “Het is een uniek middel waarmee spelers zichzelf beschermen en gokverslaving tegengaan”, vertelt Franklin Neuteboom, communicatieadviseur bij de Kansspelautoriteit (Ksa). “Zo’n database bestaat niet voor bijvoorbeeld mensen met een alcoholprobleem.”
Veel behoefte
Sinds de start van het register in 2021 hebben ruim 60.000 mensen zich ingeschreven. Het grootste deel meldt zich vrijwillig aan. Soms is het familie of zijn het aanbieders van gokspellen die gokkers aanmelden voor onvrijwillige uitsluiting. Het is al een flink aantal, meent Neuteboom. “Zeker omdat we geen campagne hebben gevoerd om Cruks onder de aandacht te brengen.”
“Veel mensen meldden zich aan bij het register voor een gokstop, terwijl we er nauwelijks bekendheid aan hadden gegeven.”
Jeroen Stil, toezichthouder bij de Ksa, vult aan: “Het relatief hoge aantal inschrijvingen laat zien dat gokkers behoefte hebben aan zo’n database. Maar we hoorden ook van verschillende organisaties die gokverslaafden ondersteunen, dat veel gokkers het register nog niet kennen.” Onderzoek gecoördineerd door het Trimbos Instituut bevestigt dit. “Slechts 30 procent van de gokkers is bekend met Cruks. Onder schuldhulpverleners ligt dat percentage nog lager. Daar valt dus nog een wereld te winnen.”
Cruks is ingevoerd in oktober 2021, toen de Wet Kansspelen op afstand in werking trad. Met deze wet werden online kansspelen legaal. Sindsdien moeten aanbieders van online kansspelen een vergunning hebben en maatregelen nemen om gokverslaving te voorkomen en bestrijden. Online aanbieders zijn sinds de wet verplicht aangesloten op Cruks. Ook alle fysieke casino’s en speelautomatenhallen moeten controleren of bezoekers in het register staan. Vergunninghouders zijn verplicht om spelers te wijzen op het bestaan van Cruks. De Ksa houdt hier toezicht op.
Geen gokje wagen
Sinds online gokken in 2021 is gelegaliseerd, is het aantal spelers toegenomen, concludeert de Ksa. Cruks voorkomt dat spelers de fout ingaan. Stil: “Er zijn veel spelers bijgekomen, dus het is belangrijk om meer aandacht te geven aan het bestaan van Cruks.” Gokwebsites, casino’s en speelhallen moeten verplicht controleren of een gokker ingeschreven staat. Log je in op de website of bezoek je een casino, dan checkt de website of portier of je vermeld staat in Cruks. Sta je ingeschreven, dan kom je er niet in.”
“Wij zijn voorzichtig met landelijke publiciteitscampagnes, omdat we mensen niet onbedoeld tot gokken willen aanzetten.”
“Wij controleren onder andere via software en steekproeven of aanbieders het register raadplegen. Maar soms komen gokkers die in Cruks ingeschreven staan toch binnen. In veel gevallen trekken zij dan uiteindelijk zelf bij de Ksa aan de bel. Want vaak verliezen mensen veel geld en dan realiseren ze zich weer waarom ze in Cruks staan.”
Taak voor toezicht
Is de naamsbekendheid vergroten een logische taak voor een toezichthouder? Stil: “Bij de invoering van de Wet Kansspelen op afstand is afgesproken dat de Ksa het beheer en de doorontwikkeling van Cruks verzorgt. Geen traditionele toezichtstaak, maar in het buitenland zie je meer inspecties die dit doen. Daarnaast is het wel onze taak om gokverslaving te voorkomen, consumenten voor te lichten over de risico’s en gokverslaving te bestrijden. Cruks is een middel om gokkers te beschermen tegen de nare gevolgen van verslaving. Hoe meer mensen ervan weten, hoe succesvoller het register kan zijn. Daar dragen wij graag aan bij.” Neuteboom vult aan: “Onze missie ‘Veilig spelen’ houdt ook in dat sommige mensen beter helemaal niet spelen. Daar draagt deze campagne aan bij.”
Kleine stappen, groot effect
In kleinschalige online experimenten onderzocht de Ksa met reclamebureau KesselsKramer welke boodschappen, advertenties en media de bekendheid van Cruks kunnen vergroten. Neuteboom: “We zijn terughoudend met grote campagnes, omdat we mensen niet op het idee willen brengen om te gaan gokken. De meeste Nederlanders gokken namelijk niet. Verder wilden we onderzoeken hoe we naast probleemspelers ook professionele hulpverleners kunnen bereiken, zoals psychologen, huisartsen en schuldhulpverleners. Zij zijn vaak het eerste aanspreekpunt bij problemen door gokverslaving. Tot nu toe is er minder aandacht voor samenwerking met deze zorgpartijen.”
“We weten nu veel beter met welke boodschap we gokkers en hulpverleners kunnen bereiken.”
Op social media als Facebook en Instagram werden verschillende advertenties getoond aan verschillende doelgroepen. “Via online monitoring zagen we op welke advertenties bezoekers het meest klikten. Vanwege privacy konden we niet meten wat mensen vervolgens op de website van Cruks deden, maar het ging ons om de hoeveelheid verkeer van een advertentie naar de website. Daarnaast stuurden we voorlichtingsmateriaal naar huisartsen en lieten we in verschillende huisartsenpraktijken advertenties op beeldschermen in wachtruimtes zien.” Onder schuldhulpverleners hebben we een online enquête gehouden voor meer inzicht in de bekendheid van Cruks.”
Van gokstop tot samenwerking: de belangrijkste inzichten
De pilot liep van oktober tot en met december 2023. Welke inzichten neemt de Ksa mee voor de vervolgcampagne? Neuteboom en Stil zetten de belangrijkste op een rij:
- Gokkers reageren beter op de term ‘gokstop’ dan op ‘Cruks’. “We zagen dat advertenties waarin we de term gokstop gebruikten en het register niet bij naam noemde, meer kliks opleverden dan wanneer we het over Cruks hadden. Dus voorlopig gebruiken we de zin: ‘Neem een gokstop via cruksregister.nl’ ”
- De ‘als-dan-boodschap’ slaat aan. “Die vorm zie je veel terug in overheidscommunicatie. Advertenties waarin we een zin gebruikten zoals ‘Als je liegt over of je gewonnen hebt, dan is het tijd voor een gokstop’, leidden tot meer verkeer naar de website. Zo’n zin biedt handelingsperspectief, je maakt echt een afspraak met jezelf.”
- Onder huisartsen en hulpverleners bleek de overheid als afzender goed te werken. “Zij reageerden positief op de brieven die we hen stuurden met de overheid als afzender. Veel huisartsen gooien alles weg wat op reclame lijkt. Maar een brief van de overheid wekt vertrouwen.”
- Om Cruks bekender te maken onder zorgpartijen zoals huisartsen, psychologen en schuldhulpverleners, is nauwere samenwerking met partijen in de zorgsector nodig. “Traditioneel hebben we veel contact met justitie en gespecialiseerde gokverslaving, dus hier gaan we actiever op inzetten.”
Hoe de vervolgcampagne er precies uit komt te zien, is nog niet bekend. Neuteboom: “Maar we weten nu wat werkt en kunnen de campagne beter toespitsen op de verschillende doelgroepen. Op die manier kan Cruks nog beter zijn werk doen.”
