Wat kenmerkte het afgelopen jaar voor Hanzo van Beusekom? Als nieuwe voorzitter van beroepsvereniging Vide heeft hij zicht op de ontwikkelingen in toezichtsland. Hij kijkt terug op een jaar met grote uitdagingen voor de onafhankelijkheid van toezicht en op Vide dat weer een boost kreeg doordat we elkaar live konden zien. Voor dit jaar verwacht hij dat samenwerkingsverbanden binnen toezicht zich versterken en hoopt hij op de juíste aandacht voor toezicht.
Waarom werd je in april 2022 voorzitter van Vide?
“Omdat ik me eigenlijk al mijn hele loopbaan, als adviseur en als bestuurder, bezighoud met hetzelfde: nadenken hoe toezichthoudende organisaties én toezichthouders kunnen bijdragen aan het publiek belang. En dat is ook precies waar ik me als voorzitter van Vide voor kan inzetten. Daar komt nog mijn diepe overtuiging bij dat we bijvoorbeeld veilig in een vliegtuig of lift kunnen stappen, omdat er toezichthouders zijn. We hebben een belangrijke maatschappelijke functie. En ik vind dat er niet genoeg aandacht is voor de mensen die dit mogelijk maken. Ook wil ik dat toezichthouders zich uitgedaagd voelen om stap voor stap beter te worden. Hoe leuk is het dan dat je voorzitter kunt worden van Vide?”
Hoe kijk je terug op het jaar 2022 voor Vide?
“Ik viel met mijn neus in de boter. We konden gelukkig weer fysiek bij elkaar zijn en vierden daarom eindelijk live ons lustrum. Dit deden we in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam met een interessant programma over gedragsbeïnvloeding. Van zachte nudge tot harde handhaving. Ook kon je met toezichthouders meelopen. Bijvoorbeeld met de Inspectie Leefomgeving en Transport tijdens containerinspecties in de haven en met DCMR bij milieu-inspecties.”
En wat kunnen we in 2023 van Vide verwachten?
“We beginnen sterk op 16 januari met een inspecteur van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd die vertelt over hun optreden afgelopen jaar in Ter Apel. Verder zul je zien dat wij in het nieuwe jaar meer gaan samenwerken met andere organisaties die zich bezighouden met de ontwikkeling van het toezichtsvak, zoals het markttoezichthoudersberaad en de Inspectieraad. Wij hebben allemaal vergelijkbare doelstellingen: het vak ontwikkelen en mensen laten zien hoe leuk het is.”
“Vide gaat meer samenwerken met andere organisaties die zich inzetten voor de ontwikkeling van toezicht.”
“Daarnaast geven we een slinger aan het Jong Vide-netwerk met een nieuw Jong Videbestuur. En natuurlijk meer van het ‘normale’ werk, zoals de Vide Publicatieprijs, lezingen van wetenschappers als onderdeel van ons Academisch Netwerk en discussiebijeenkomsten. We gaan met volle kracht vooruit in 2023.”
Hoe kijk je terug op toezicht in 2022?
“Door grote maatschappelijke en (wereld)politieke ontwikkelingen vóelde je in 2022 het belang van toezicht. Dat kwam denk ik het meest zichtbaar samen in de parlementaire enquête aardgaswinning Groningen.”
“Voor mij vertaalt het toenemende belang van toezicht zich naar drie overkoepelende grote ontwikkelingen in 2022:
- Toezicht is in veel gevallen nog niet voldoende onafhankelijk en dat betekende in 2022 dat er weer pogingen werden gedaan om dat wel voor elkaar te krijgen. Dat ziet er per toezichtorganisatie anders uit. Voor de AFM betekent het bijvoorbeeld het handhaven van de onafhankelijkheid die wij als zelfstandig bestuursorgaan al hebben ten opzichte van het ministerie. Voor andere toezichthouders betekent dit het bevechten ervan.
- Je ziet veel samengestelde problemen. Een voorbeeld: stikstofproblematiek waarbij het onder andere gaat om vergunningen, ruimtelijke ordening, woningbouw en landbouw. Om dit soort verschillende aspecten van een kwestie te tackelen, moeten meerdere toezichthouders nauw samenwerken. En als toezichthouder moet je in deze gevallen vaak voorbij je eigen mandaat kijken.
- Er was in 2022 weer meer aandacht voor toezicht. Na jaren van bezuinigingen zie je de afgelopen jaren juist dat er steeds meer geld naar toezicht gaat. Bijvoorbeeld bij de NVWA, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de Autoriteit Persoonsgegevens en het Commissariaat voor de Media. Dat is prima, maar we moeten oppassen dat het niet een slingerbeweging wordt. Dat er straks gezegd wordt: wat hebben we toch veel toezicht, kunnen we niet bezuinigen? Ik hoop van harte dat we niet zo’n jojo van de financiering maken, maar dat we een intelligente, inhoudelijke dialoog over de invulling van toezicht houden.”
Wat staat toezichtsland volgens jou te wachten in 2023?
“Voor de onafhankelijkheid van inspecties is de aankomende Wet op de rijksinspecties natuurlijk heel belangrijk. Om dit mogelijk te maken, heb je toezichthouders met een brede blik nodig en bestuurders die verder kijken dan de eigen organisatie.”
“Daarnaast verwacht ik meer samengestelde problemen in 2023 waar toezichthouders gezamenlijk op gaan inspringen. Waar bijvoorbeeld meer samenwerking nodig is, is de asielzoekersketen. Dat gaat om vluchtelingen, huisvesting, gezondheid en veiligheid en vraagt dus de expertise van verschillende inspecties.”
“Ik hoop van harte dat de financiering van toezicht geen jojo wordt.”
“Ook de toenemende impact van digitalisering gaan we terugzien in 2023. Toezichthouders komen door digitalisering op elkaars gebied. Is een bank bijvoorbeeld een financiële instelling of een grote database? Als je uitzoomt, dan gaat het bij banken inmiddels om klantbelang (AFM), concurrentie met bijvoorbeeld Google (ACM) en veilig gebruik van data (AP). Gelukkig zijn we op dit vlak met een groot aantal toezichthouders al verenigd in het Samenwerkingsplatform Digitale Toezichthouders om dit soort kwesties samen op te pakken.”
Wat maakt 2023 voor jou persoonlijk een geslaagd jaar?
“Als het lukt om een gemeenschappelijke plek te creëren voor zowel startende als meer ervaren inspecteurs en toezichthouders. Een plek waar je makkelijk je weg in toezicht kunt vinden.”
“Ook wil ik Jong Vide meer vaart geven. Er moeten namelijk enthousiaste jonge dames en heren de toezichtskant op getrokken worden, want dit is een supermooi vak. Ik denk dat we door de maatschappelijke waarde van toezicht zichtbaar uit te dragen goed kunnen aansluiten bij de nieuwere generaties. Toezicht draagt bijvoorbeeld bij aan het bestrijden van milieuvervuiling, Schiphol dat binnen de grenzen blijft, een nette behandeling voor migranten en de veilige bouw van nieuwe kernreactors. Dat spreekt aan.”
“Deze ambitie raakt ook aan wat ik al eerder zei, hoe belangrijk ik het vind dat we het werk van toezichthouders zichtbaarder maken. We doen met z’n allen belangrijk werk en dat mag gezien worden.”
Wie is Hanzo van Beusekom?
Hanzo van Beusekom werkt sinds een jaar of twintig in het toezichtsvak. Na zes jaar als managementconsultant bij Boston Consulting Group stapte hij in 2003 over naar de AFM. Die was toen nog in oprichting. Hanzo was verantwoordelijk voor de strategie en later voor een deel van de uitvoering. In 2010 startte hij zijn eigen adviesbureau om andere toezichthouders te helpen met strategische vraagstukken. En in 2018 keerde Hanzo weer terug naar de AFM als bestuurslid.
