Van mondmaskers tot diergeneesmiddelen: online is alles te koop. Maar voldoen die producten aan de regels? En is de aanbieder te goeder trouw? De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit ziet toe op online verkoop. De toezichthouder zet hier innovatieve tools zoals webscraping voor in. NVWA’ers Rachid Imhaouran en Tanya Greene vertellen hoe die techniek in elkaar steekt.
Wil je constant het hele internet afstruinen naar producten of aanbieders die niet voldoen aan de wet- en regelgeving? Dan heb je flink wat inspecteurs nodig. Het kán natuurlijk, maar het is niet heel efficiënt. Zeker niet vergeleken met webscraping, waarbij je met één druk op de knop het volledige aanbod van een bepaald product in kaart kunt brengen.
Tijdrovende klus
De afdeling Handel & Digitaal Toezicht van de NVWA bestaat sinds 2018. Het jaar ervoor maakte de organisatie een kanteling, waarna toezicht op internethandel belangrijker werd. Vrijwel direct zette de NVWA hier webscrapers voor in, al ging dat nog wat anders dan nu. “We huurden toen nog een externe partij in die dit voor ons deed”, legt senior inspecteur Tanya Greene uit. “Dat beviel op zich prima, maar kostte veel tijd. Als we een zoekopdracht gaven, kregen we meestal na ongeveer een week de uitslag. Als dat niet helemaal was wat we zochten, moest het opnieuw en duurde het weer een week.”
Data extraheren
Daarom besloot de afdeling Handel & Digitaal Toezicht om zelf scrape-tools te ontwikkelen. Rachid Imhaouran werd hiervoor als System Architect aangetrokken. Imhaouran: “Een webscraper is eigenlijk niets anders dan software die het mogelijk maakt om automatisch data van het internet te trekken. Zo breng je heel eenvoudig de aanbieders van een product in kaart. Ons systeem gaat nog iets verder dan dat. Want we willen niet alleen weten wie die aanbieders zijn, maar ook of ze bepaalde verdachte kenmerken hebben.”
“Een webscraper is eigenlijk niets anders dan software die het mogelijk maakt om automatisch data van het internet te extraheren.”
Intelligente data
De lijst met verkopers koppelt de NVWA vervolgens aan andere databronnen om twijfelachtige aanbieders te vinden. Bijvoorbeeld aan de database van de Kamer van Koophandel. Staat de aanbieder daar niet ingeschreven? Dan kán dat een signaal zijn dat een aanbieder niet pluis is. “In twee stappen boeken we zo enorme tijdswinst”, aldus Imhaouran. “Eerst creëren we overzicht, daarna kijken we welke aanbieders extra aandacht verdienen. Die tweede stap is voor ons heel belangrijk. We maken er op die manier intelligente data van, dat is ontzettend waardevol.”
Eenvoudig stappenplan
De techniek achter webscraping is complex, maar daar is voor gebruikers van de tool weinig van te merken. Zij kunnen via een eenvoudig stappenplan hun wensen voor de zoektocht invullen, om vervolgens na een druk op de knop de resultaten te bekijken. “Je voert eerst een zoekterm in.”, legt Imhaouran uit. “Vervolgens kun je die zoekopdracht verder instellen. Wil je alleen naar webshops zoeken of naar alle type websites? Wil je zoeken op een specifiek platform? Momenteel kun je hierbij kiezen uit Facebook, Marktplaats of Bol.com. Binnenkort voegen we daar Amazon en eBay aan toe. Waarom? Omdat bijna driekwart van de consumenten die online iets koopt, dit via een van deze platformen doet. Dat maakt ze voor ons extra interessant.”
Tachtig aanbieders offline
Een eenvoudig te gebruiken tool dus, maar heeft hij ook effect? “Afgelopen zomer zijn er op een paar afdelingen binnen de NVWA demo’s gestart”, vertelt Tanya Greene. “We deden onder meer onderzoek naar chirurgische mondkapjes, desinfecterende handgels, ijssalons en diergeneesmiddelen. Binnenkort horen we wat het effect ervan was. Wel weten we al dat het onderzoek naar chirurgische mondkapjes heel succesvol was. Dankzij de webscraper kwamen we tot een lijst met ongeveer honderd mogelijk onbetrouwbare aanbieders. We zochten met alle aanbieders contact en bij een tweede meting waren er tachtig offline. Ook onze inspanningen voor de desinfecterende handgel hadden resultaat. Dankzij ons optreden zijn er meer dan duizend advertenties voor dit soort gels offline gehaald.”
“Gebruikers van de tool kunnen via een eenvoudig stappenplan hun wensen voor de scrape invullen, om vervolgens na een druk op de knop de resultaten te bekijken.”
Periodieke meting
Een prima resultaat, al is niet uit te sluiten dat die aanbieders zich op een later moment weer melden. “Dat kunnen we inderdaad niet voorkomen, maar we kunnen wél een periodieke meting doen”, legt Imhaouran uit. “Bijvoorbeeld iedere maand, of ieder halfjaar. Zo krijgen we een steeds beter beeld van hoe verkeerde aanbieders zich gedragen en kunnen we ze eruit blijven filteren. Bovendien levert de tool ons het e-mailadres van de beheerder van de website. Dat maakt contact opnemen makkelijk en zorgt ervoor dat er een alarmbel afgaat als die persoon opnieuw in de scrapelijst voorbijkomt.”
Voorlopersrol
De NVWA is niet de enige toezichthouder die internethandel onderzoekt – ook andere toezichthouders zetten hiervoor webscraping in. Sterker nog: een aantal van hen gebruikt de tool van de NVWA. “Ik durf wel te zeggen dat we een voorloper zijn op dit gebied”, stelt Imhaouran. “Onder meer Agentschap Telecom, de Inspectie Sociale Zaken en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd zetten ons systeem in. En waarom ook niet? Samen proberen we malafide aanbieders zoveel mogelijk te weren, zodat consumenten goede producten aanschaffen.”
“De komende tijd gaan we de techniek nog finetunen. Daarnaast werken we aan een trendmonitor en een early warning system, die we allebei in 2021 verwachten klaar te hebben.”
Snel in actie
“De komende tijd gaan we de techniek verder finetunen”, vertelt Imhaouran. “Daarnaast werken we aan een trendmonitor en een early warning system, die we allebei in 2021 verwachten klaar te hebben. Met de trendmonitor hopen we sneller in beeld te krijgen welke producten populair zijn onder consumenten. Hoe sneller we dat weten, hoe sneller we onze tool hiervoor kunnen inzetten. Het early warning system helpt daar ook bij. Dit systeem maakt het mogelijk om sociale media of andere platforms te doorzoeken op trefwoorden. Stel dat we een officiële melding van voedselvergiftiging binnenkrijgen. Dat kán een melding zijn die op zichzelf staat. Dat zou betekenen dat er weinig mensen ziek zijn geworden van een product. Maar via dit systeem kunnen we checken of er online – onofficieel – ook al het nodige over dit product gezegd wordt. Zo zijn we er veel sneller bij als er inderdaad sprake blijkt van grootschalige voedselvergiftiging.”
